Καταρράκτης

Τι είναι ο καταρράκτης.
Είναι το θάμπωμα του φακού που βρίσκεται στο εσωτερικό του ματιού, το οποίο προκαλεί απώλεια όρασης Υπάρχουν διάφοροι τύποι καταρράκτη όπως ο συγγενής καταρράκτης (αυτός δηλαδή που έχει κληρονομικά αίτια), ο τραυματικός καταρράκτης (μπορεί να δημιουργηθεί μετά από κάποιο τραυματισμό του ματιού) Ο συχνότερος τύπος καταρράκτη είναι αυτός που συνδέεται με την ηλικία γι' αυτό και λέγεται γεροντικός καταρράκτης.

Τί τον προκαλεί
Ο φακός του ματιού (κρυσταλλοειδή φακός) βρίσκεται ακριβώς πίσω από την ίριδα και την κόρη. Λειτουργεί σαν τον φακό της φωτογραφικής μηχανής. Εστιάζει το φως πάνω στον αμφιβληστροειδή χιτώνα ο οποίος βρίσκεται στο πίσω μέρος του ματιού όπου και καταγράφεται η εικόνα. Ο φακός αυτός επίσης ρυθμίζει την εστίαση του ματιού, επιτρέποντάς μας να βλέπουμε τα αντικείμενα καθαρά τόσο στις κοντινές όσο και στις μακρινές αποστάσεις.
Ο κρυσταλλοειδής φακός αποτελείται κυρίως από νερό και πρωτεϊνη. Η πρωτεϊνη αυτή είναι φτιαγμένη με ένα ακριβή τρόπο ώστε να διατηρεί τον φακό διαυγή επιτρέποντας έτσι στο φως να τον διαπερνά.
Καθώς όμως μεγαλώνουμε σε ηλικία, μια ποσότητα από αυτή την πρωτεϊνη, μπορεί να συσσωρευθεί σε συγκεκριμένο σημείο ή σημεία σκιάζοντας με αυτόν τον τρόπο μια μικρή περιοχή του φακού. Αυτό λέγεται καταρράκτης. Με την πάροδο του χρόνου ο καταρράκτης μπορεί να μεγαλώσει σε μέγεθος κάνοντας έτσι την όραση πολύ δύσκολη. Οι ερευνητές πιστεύουν πως είναι αρκετές οι αιτίες που συμβάλλουν στην εμφάνιση του καταρράκτη όπως το κάπνισμα και ο διαβήτης.

Πώς βλέπει κάποιος που έχει καταρράκτη

Ποιοί είναι πιο πιθανό να έχουν καταρράκτη;
Ο όρος «γεροντικός καταρράκτης» είναι λίγο παραπλανητικός. Δεν χρειάζεται κανείς να είναι υπερήλικας για να έχει αυτό το είδος του καταρράκτη. Μπορεί κανείς να έχει τέτοιο καταρράκτη στην ηλικία των 40 ή 50 ετών. Κατά τη διάρκεια όμως αυτής της ηλικίας ο καταρράκτης είναι συνήθως μικρός και δεν έχει επιπτώσεις στην όραση. Μετά τα 60 όμως οι περισσότεροι καταρράκτες μειώνουν την όραση.

Ποιά είναι τα συμπτώματα.
Ο καταρράκτης ξεκινέι πάντα μικρός. Στην αρχή έχει ελάχιοστες επιπτώσεις στην όραση. Μπορεί να προσέξετε πως η όρασή σας είναι λίγο θολή σαν να κοιτάζετε μέσα από ένα λερωμένο κομμάτι γυαλιού.
Ο καταρράκτης μπορεί να σας κάνει να θαμπώνεστε πολύ έυκολα από τον ήλιο ή μια λάμπα να σας φαίνεται πολύ φωτεινή και να σας ενοχλεί. Ή μπορεί να προσέξετε πως οδηγώντας το βράδυ φώτα των επερχόμενων αυτοκινήτων σας ενοχλούν πολύ περισσότερο απ' ότι παλαιότερα. Επίσης τα χρώματα μπορεί να μην σας φαίνονται τόσο φωτεινά όσο πιο παλιά.
Καθώς ο καταρράκτης μεγαλώνει και καταλαμβάνει σιγά σιγά το μεγαλύτερο μέρος του φακού (λέμε ότι ωριμάζει), πλέον καταλαβαίνετε πως είναι δύσκολο να διαβάσετε ή να κάνετε κάποιες άλλες απλές εργασίες. Η όραση των ατόμων με ώριμο καταρράκτη μοιάζει με αυτή που έχει κανείς προσπαθώτας να διακρίνει μέσα από ένα καταρράκτη νερού, και από αυτό το γεγονός πήρε και το όνομά της αυτή η ασθένεια.

Πώς εντοπίζεται ο καταρράκτης.
Παρ' όλο που μπορεί να νομίζετε πως έχετε καταρράκτη, ο μόνος τρόπος για να ξέρετε με σιγουριά είναι να κάνετε μια εξέταση των ματιών σας. Εάν ο οφθαλμίατρος βρει πως έχετε καταρράκτη θα σας συμβουλέψει και για την αγωγή που θα πρέπει να ακολουθήσετε στο μέλλον.

Πώς αντιμετωπίζεται ο καταρράκτης.
Αντιμετωπίζεται χειρουργικά. Ο οφθαλμίατρός σας θα αφαιρέσει τον θολωμένο φακό του ματιού σας και στις περισσότερες περιπτώσεις θα τον αντικαταστήσει με ένα καθαρό πλαστικό φακό. Η χειρουργική αντιμετώπιση του καταρράκτη πετυχαίνει απόλυτα την αποκατάσταση της όρασης. Είναι μια από τις πιο συνηθισμένες χειρουργικές επεμβάσεις.

Πότε ένας καταρράκτης πρέπει να αντιμετωπίζεται χειρουργικά.

Εάν ό οφθλμίατρός σας βρει πως έχετε καταρράκτη μπορεί να μην χρειαστείτε επέμβαση για αρκετά χρόνια. Στην πράξη μπορεί να μην χρειαστείτε ποτέ επέμβαση. Ελέγχοντας τα μάτια σας σε τακτικά διαστήματα ο οφθαλμίατρος μπορεί να συζητήσει μαζί σας για το πότε μπορεί να χρειαστείτε επέμβαση.

Τι γίνεται στον τομέα της έρευνας.
Πολλές είναι οι έρευνες που γίνονται όσον αφορά την αντιμετώπιση του καταρράκτη. Οι περισσότερες μελέτες εστιάζουν στην προσπάθεια ελέγχου του καταρράκτη με φάρμακα έτσι ώστε να μην χρειάζεται χειρουργική επέμβαση. Παρ' ότι αυτά τα φάρμακα είναι ακόμη στο πειραματικό στάδιο η έρευνα προχωράει μπροστά σε αυτόν τον τομέα. Περισσότερα για το αν αυτά τα φάρμακα έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα θα γνωρίζουμε σε μερικά χρόνια.

Τι μπορείτε να κάνετε για να προστατέψετε τα μάτια σας.
Εάν είστε πάνω από 60 ετών πρέπει να εξετάζεστε τουλάχιστον μια φορά κάθε δύο χρόνια. Η εξέταση αυτή πρέπει να περιλαμβάνει και τη χρήση ειδικού φαρμάκου (σε σταγόνες) το οποίο προκαλεί τη διεύρυνση της κόρης. Παρ' ότι ο καταρράκτης μπορεί να διαγνωσθεί και σε φυσιολογικές συνθήκες ο οφθαλμίατρος θα μπορεί να δει καλύτερα το πίσω μέρος του ματιού σας με αυτή την εξέταση.