Αστιγματισμός

Αν βλεπετε τις εικόνες παραμορφωμένες ή βλέπετε θολά σε όλες τις αποστάσεις, τόσο κοντά όσο και μακρυά, τότε μπορεί να έχετε αστιγματισμό. Ακόμη και αν η όρασή σας είναι αρκετά καθαρή αλλά έχετε κάποια συμπτώματα όπως, πονοκέφαλο, κούραση, ζαρώνετε τα μάτια σας ή ερεθίζονται εύκολα, μπορεί αυτό να είναι ένδειξη ενός μικρόυ βαθμού αστιγματισμού. Αυτό μπορείτε να το διαπιστώσετε κάνοντας μια λεπτομερή εξέταση των ματιών σας.
Ο αστιγματισμός δεν είναι ασθένεια. Απλά σημαίνει ότι έχετε μια μεταβολή ή ανωμαλία στο σχήμα του κερατοειδή χιτώνα του ματιού σας (δηλαδή στην εξωτερική διάφανη μεμβράνη του ματιού).

Τι είναι ο αστιγματισμός.
Ανήκει σε μια ομάδα οφθαλμικών καταστάσεων οι οποίες λέγονται διαθλαστικές ανωμαλίες. Οι διαθλαστικές ανωμαλίες προκαλούν μια διαταραχή στον τρόπο με τον οποίο οι ακτίνες του φωτός εστιάζονται μέσα στο μάτι. Ο αστιγματισμός συχνά συναντάται σε συδυασμό με μυωπία ή υπερμετρωπία καταστάσεις που και αυτές αποτελούν διαθλαστικές ανωμαλίες.

Τι προκαλεί τον αστιγματισμό.
Ο αστιγματισμός συνήθως εκδηλώνεται όταν ο κερατοειδής χιτώνας, που βρίσκεται στο εμπρός μέρος του ματιού, έχει ακανόνιστη (μη σφαιρική) καμπυλότητα. Κανονικά η επιφάνεια του κερατοειδή είναι ομαλή και εξίσου καμπύλη σε όλες τις διευθύνσεις, έτσι οι ακτίνες του φωτός διαθλώνται και επομένως εστιάζονται εξίσου σε όλες τις διευθύνσεις (ή αλλιώς άξονες). Στον αστιγματισμό, η πρόσθια επιφάνεια του κερατοειδή είναι περισσότερο κυρτή, σε μια διεύθυνση από ότι είναι στις άλλες. Έτσι το σχήμα του μοιάζει περισσότερο με μια μπάλα του ράγκμπυ παρά με μπάλα του μπάσκετ. Οι ακτίνες του φωτός όταν πέφτουν στην πιο κυρτή επιφάνεια του κερατοειδή εστιάζονται πριν από αυτές που πέφτουν στην λιγότερο κυρτή επιφάνεια. Σαν αποτέλεσμα έχουμε μια εικόνα η οποία είναι καθαρή κατά μήκος μιας διεύθυνσης αλλά θολή κατά μήκος μιάς άλλης.
Η όραση σε αυτή την περίπωση μπορεί να παρομοιαστεί με αυτή που έχει κανείς κοιτώντας ένα παραμορφωτικό καθρέπτη. Έχουμε παραμόρφωση γιατί το μάτι δεν μπορεί να εστιάσει τις φωτεινές ακτίνες σε ένα και μόνο σημείο.

Πώς βλέπει κάποιος που έχει αστιγματισμό

Γιατί οι κερατοειδείς χιτώνες έχουν διαφορετικό σχήμα σε διαφορετικά μάτια.
Η επιφάνεια του κερατοειδή δεν έχει παντού σταθερή κυρτότητα. Όπως ακριβώς και τα δόντια μας συχνά δεν είναι απόλυτα ίσια. Ο βαθμός αυτής της διαφοροποίησης της κυρτότητας προσδιορίζει αν χρειάζεστε διορθωτικά γυαλιά ή όχι. Όσο μεγαλύτερη είναι η απόκλιση της κυρτότητας που παρουσιάζει η επιφάνεια του κερατοειδή, τόσο μεγαλύτερος είναι ο βαθμός του αστιγματισμού.
Τα ακριβή αίτια για τα οποία παρουσιάζονται διαφορές στο σχήμα του κερατοειδή, παραμένουν άγνωστα, πάντως όσον αφορά τον αστιγματισμό υπάρχει μια τάση κληρονομικότητας. Γι' αυτό κάποιοι άνθρωποι είναι περισσότερο επιρρεπείς στο να παρουσιάσουν αστιγματισμό από άλλους.

Σε ποιούς εμφανίζεται ο αστιγματισμός
Ο αστιγματισμός είναι ένα πολύ κοινό διαθλαστικό πρόβλημα. Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι έχουν ένα μικρό βαθμό αστιγματισμού από την γέννησή τους, το οποίο όμως μπορεί να παραμείνει το ίδιο και να μην μεγαλώσει, για όλη τους τη ζωή.

Πώς γίνεται η διάγνωση
Μόνο κάποιος ειδικός για τα μάτια μπορεί να σας προτείνει τα σωστά διορθωτικά γυαλιά για τον αστιγματισμό. Εάν ο βαθμός του αστιγματισμού είναι πολύ μικρός και δεν υπάρχουν άλλα διαθλαστικά προβλήμτα όπως μυωπία ή υπερμετρωπία μπορεί να μην χρειάζονται τα διορθωτικά γυαλιά. Αν όμως ο βαθμός του αστιγματισμού είναι μεγάλος ή αν προκαλεί κούραση στα μάτια, παραμορφώμενη όραση ή πονοκεφάλους, τότε χρειάζονται διορθωτικά γυαλιά για καθαρή και ξεκούραστη όραση.

Πώς αντιμετωπίζεται
Αντιμετωπίζεται με διορθωτικά γυαλιά ή φακούς επαφής τα οποία μπορεί προτείνει μόνο κάποιος ειδικός για τα μάτια. Οι διορθωτικά φακοί (κρύσταλλα ή φακοί επαφής) που χρειάζονται στις περιπτώσεις αστιγματισμού λέγονται Τορικοί φακοί και έχουν και ένα πρόσθετο στοιχείο στην περιγρααφή τους το οποίο ονομάζεται κύλινδρος. Έχουν μεγαλύτερο βαθμό (διοπτρική δύναμη) σε έναν άξονα από ότι στους άλλους.

Χειροτερεύει ο αστιγματισμός;
Ο αστιγματισμός μπορεί να μεγαλώσει αλλά συνήθως με πολύ αργό ρυθμό ή καθόλου. Ο τακτικός έλεγχος της όρασης μπορεί να σας βοηθήσει να διατηρήσετε την σωστή όραση.